07-22
07-22
Symbole sakramentu chrztu świętego
Chrzest jest pierwszym sakramentem wprowadzającym człowieka do wspólnoty wierzących. W Kościele Katolickim zwyczajowo udziela się go już we wczesnym dzieciństwie. Przez wieki rytuał ten obrósł bogatą symboliką, która pozwala wiernym na lepsze zrozumienie znaczenia przeprowadzanych obrzędów. Warto ją poznać, by z większą świadomością przeżywać religijne wydarzenia w rodzinie.
Czytaj dalej, a dowiesz się:
Jakie są symbole i elementy chrztu świętego?
Zgodnie z tradycją zaczerpniętą z Dziejów Apostolskich, katolicy przyjmują chrzest jako niemowlęta. To pierwsze ważne wydarzenie w życiu niemowlęcia połączone z nadaniem mu imienia. Symbole chrztu świętego koncentrują się wokół ponownych narodzin i rozpoczęcia nowego życia. Stąd też nie we wszystkich kościołach chrześcijańskich odbywa się to w ten sposób. Część wspólnot protestanckich uważa, że aby przyjąć sakrament, niezbędna jest w pełni świadoma decyzja o przyjęciu chrześcijańskiego stylu życia. Stąd też w ich kościołach chrzci się dopiero dorosłe osoby.
Według katolików chrzest oczyszcza z grzechu pierworodnego i włącza przyniesione do kościoła niemowlę do wspólnoty wierzących. Ochrzczony rodzi się na nowo po to, by żyć w miłości Boga. Wierzą oni, że tylko po przyjęciu tego sakramentu człowiek, może po śmierci trafić do nieba, dlatego tak ważne jest, by obrzęd odbył się jak najszybciej po narodzinach. Jeżeli życie malucha jest zagrożone, osobą, która udzieli mu chrztu, może być każdy człowiek, pod warunkiem że zrobi to w imię Trójcy Świętej, polewając głowę dziecka wodą. Jednak dzieje się tak tylko w wyjątkowych sytuacjach. Zazwyczaj maluch jest przynoszony do kościoła przez rodziców, gdzie odbywa się piękna ceremonia, której przewodniczy kapłan lub diakon, połączona z wpisaniem nowego członka wspólnoty do ksiąg parafialnych.
Znaczenie symboli uroczystości chrztu:
Idea obrzędów chrztu, pomimo tego, iż one same przeszły zmiany na przestrzeni dwóch tysięcy lat, jest stara jak sam Kościół. Przez ten czas obrosła w bogatą symbolikę i treści. Część z nich jest powszechnie znana, znaczenie innych zostało nieco zapomniane. W dalszej części tekstu przybliżymy je wszystkie po kolei:
Woda chrzcielna
Woda jest jednym z najważniejszych symboli chrztu: przedstawia oczyszczenie z grzechów i odrodzenie się jako nowy człowiek – chrześcijanin. Jest to bezpośrednie nawiązanie do chrztu Jezusa, którego udzielił mu św. Jan w rzece Jordan. Według Ewangelii to właśnie po tym wydarzeniu Chrystus zaczął oficjalnie nauczać i czynić cuda.
Oczyszczająca moc wody to także starotestamentalny symbol, nawiązujący do historii o potopie z Księgi Rodzaju. Bóg zesłał na Ziemię powódź, aby zniszczyć to, co było na niej złe. Kiedy wody opadły, świat odrodził się na nowo.
We wszystkich katolickich obrzędach, woda ma wymiar oczyszczający, a także nadający rzeczom nowe znaczenie. Poprzez poświęcenie przedmiotów lub miejsc wodą święconą, daje się wyraz temu, iż odtąd będą one używane na chwałę Bożą.
Olej w krzyżmie chrzcielnym
Krzyżmo to używana w trakcie sakramentów mieszanina oliwy i żywicy z olejkami eterycznymi. W Kościele Katolickim stosuje się ją w trakcie chrztu, bierzmowania, święceń kapłańskich, ślubów wieczystych i konsekracji biskupów. Co ciekawe, krzyżmem namaszcza się również nowo wybudowane kościoły i ołtarze w trakcie specjalnej ceremonii.
Rytuał namaszczania olejem jest znany zarówno ze Starego, jak i Nowego Testamentu. Olej symbolizuje siłę i bycie wybranym przez Boga.
Chrzcielnica
Chrzcielnica to duża misa, w której przechowuje się wodę święconą, niezbędną do udzielenia sakramentu. Na przestrzeni wieków przeszła ona wiele modyfikacji, związanych ze zmianami samego rytuału. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa miała ona formę małego basenu – nierzadko wybudowanego na planie krzyża. Osoba przystępująca do sakramentu była w nim zanurzana całkowicie – tak jak obecnie ma to miejsce wśród wspólnot protestanckich i prawosławnych.
W miarę tego, jak katolicy odchodzili od całościowego zanurzenia, na rzecz polania wodą samej głowy, chrzcielnice zmniejszały się do rozmiarów, jakie obecnie znamy z parafialnych kościołów.
Świeca chrzcielna oraz paschał
W trakcie liturgii chrztu wykorzystuje się również symboliczne znaczenie ognia. Przy ołtarzu zapala się paschał – świecę, która co roku w noc Wigilii Paschalnej jest wymieniana na nową. Tak jak światło świecy rozprasza mrok nocy, tak Jezus przez swoją śmierć i zmartwychwstanie rozproszył mroki grzechu i śmierci.
Odpalając małą świecę chrzcielną od tej, która stoi przy ołtarzu, ojciec chrzestny w sposób symboliczny przynosi wiarę i "światło Chrystusa" do nowo narodzonego dziecka.
Gołąb
Chrzest święty wykorzystuje symbole znane również z innych obrzędów. Tak jest w przypadku białej gołębicy – symbolu Ducha Świętego. To jedna z osób Trójcy Świętej, której dary przyjmuje ochrzczony katolik w trakcie sakramentu Bierzmowania, jednak wzywa się go również w trakcie udzielania chrztu.
Biała szatka
To chyba najpopularniejszy symbol chrztu. Tradycyjnie jest nakładana maluchowi pod koniec ceremonii. Biel to oznaka czystości i nowego początku. Odtąd dziecko staje się zupełnie nowym człowiekiem — chrześcijaninem.
Znak krzyża
"W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Amen" – słowa wypowiadane zawsze przy wykonywaniu znaku krzyża, oznaczają, że działania nim poprzedzone są czynione w imię Boga w Trójcy Jedynego. To nie tylko symbol chrztu świętego, to znak całego chrześcijaństwa.
Formuła zanurzenia
Znaczenie wody zostało omówione w jednym z poprzednich akapitów. Powiązany z nią symbol sakramentu chrztu – zanurzenie w wodzie. Obecnie w Kościele Katolickim nie praktykuje się pełnego zanurzenia, zastąpiono je mniej inwazyjnym polaniem głowy wodą. Zanurzenie się w wodzie oznaczało to udział w śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa.
Rodzice chrzestni
Rodzice chrzestni to osoby, których zadaniem jest pomoc rodzicom biologicznym w wychowaniu dzieci w wierze. To matka chrzestna trzyma dziecko w trakcie ceremonii, ojciec chrzestny jest odpowiedzialny za dopilnowanie, by świeca odpalona od paschału nie zgasła przez cały czas trwania obrzędów.
Chrzestni jako członkowie wspólnoty kościelnej są również po to, by w razie wątpliwości móc zaświadczyć o tym, że dana osoba rzeczywiście została ochrzczona.
Obrzęd liturgiczny chrztu świętego
Same obrzędy chrztu nie są zbyt długie. Najczęściej wplata się je w niedzielną mszę świętą, pomiędzy liturgią słowa a liturgią eucharystyczną, chociaż zdarzają się przypadki, w których wykonuje się sam rytuał, oddzielnie.
Całość rozpoczyna wezwanie Ducha Świętego. Zazwyczaj organista wraz z wiernymi wykonuje całość lub najważniejsze zwrotki hymnu Veni creator Spiritus. Następnie rodzice chrzestni wraz z dzieckiem i biologicznymi rodzicami podchodzą do chrzcielnicy, gdzie ma miejsce właściwy obrzęd. W jego trakcie chrzestni w imieniu noworodka wyrzekają się zła, a także wyznają wiarę w Boga. Potem kapłan wypowiada formułę sakramentu: "(imię dziecka) ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego!", jednocześnie polewając głowę malca wodą, i za pomocą krzyżma rysuje na jego głowie znak krzyża. Teraz jest moment na nałożenie białej szatki, po czym padają słowa: " (imię dziecka) staliście się nowym stworzeniem i przyoblekliście się w Chrystusa, dlatego otrzymujecie białą szatę. Niech wasi bliscy słowem i przykładem pomagają wam zachować godność dzieci Bożych nieskalaną aż po życie wieczne.". Należy odpowiedzieć: "Amen". W tym momencie ojciec chrzestny idzie zapalić świecę od paschału i przynosi ją do dziecka. Na zakończenie odmawia się modlitwę "Chwała Ojcu i Synowi." .
